social – The Social Writer

Afscheidsplaatsen

Luchthavens, trein- en busstations hebben iets eigenaardigs gemeen. Duizenden familieleden, geliefden en goede vrienden nemen er dagelijks afscheid van elkaar. Soms voor een paar weken, soms voor onbepaalde tijd. Sommigen kunnen de tranen nauwelijks bedwingen en anderen schudden elkaar zakelijk de hand, wanneer het moment daar is.

Op luchthavens in het specifiek, heeft het afscheid doorgaans een definitief karakter. Vliegtuigen hebben immers het indrukwekkende vermogen om de marge tussen twee zielen in korte tijd te vergroten tot duizenden kilometers, terwijl vliegtuigmedewerkers je loten proberen te verkopen van dubieuze buitenlandse kansspelen.

Voor geliefden in het bijzonder is de luchthaven een wrede plek. Al druk zoekend naar de juiste vertrekhal bekruipt hen een wrang gevoel van tegenstrijdigheid. Het pijnlijke loslaten voelt namelijk als een vonnis, dat ook nog eigenhandig voltrokken moet worden. Snel na aankomst zullen zij zich in aparte ruimten bevinden. De automatische deuren aan het eind van een fel belichte vertrekhal symboliseren de onverbiddelijke grens tussen distantie en nabijheid. Deze klinische omgeving is de laatste plaats voor een reeks omhelzingen en andere uitingen van affectie.

Op een ongespecificeerd moment wordt besloten dat het tijd is om te vertrekken. Tijdens het weglopen verdwijnt het gezicht van je geliefde dan langzaam tussen massa’s haastige reizigers. Oogcontact met elkaar wordt steeds moeilijker. Streng toekijkende douanebeambten geven geen blijk van geen mededogen. Op dit punt laten ze zelfs een korte omhelzing niet meer toe. Zij hanteren zorgvuldig de regels, en manen de afgeleide afscheidnemers hun attributen in de juiste bak te plaatsen. Want de vloeibare middelen zitten doorgaans in het verkeerde type plastic zakje met zipsluiting, en door wat overgebleven muntgeld in de broekzak ziet de metaaldetector je als een potentiële vliegtuigkaper.

Maar het groeiende idee van de aanstaande distantie tussen beiden maakt elke kortstondige glimp van je beminde levensechter dan het meest geavanceerde communicatiemiddel kan compenseren. Onafgebroken oogcontact zet zich voort totdat het simpelweg niet meer mogelijk is, en de geautomatiseerde deuren onherroepelijk dichtvallen.

De inmiddels zo vertrouwde gevoelens van genegenheid en geborgenheid maken abrupt plaats voor desillusie en verdoving. Dit dringt tot het bewustzijn door in de vorm van hevige twijfels over de juistheid omtrent de beslissing van dit vaarwel.

Helemaal onterecht is dit niet; allerlei onzekere factoren beïnvloeden de kans op een (snel) weerzien. Vanuit het perspectief van de geliefde is het transportmiddel immers een vliegende kerosinetank, die met ruim negenhonderd kilometer per uur, op elf kilometer hoogte, door extreme weersomstandigheden zal razen. Een opsomming die weinig vertrouwen ontlokt.

Een droge mededeling op een enorm scherm in de hal duidt vervolgens aan dat het betreffende vliegtuig is opgestegen. Niet alle duizenden probleemloze vluchten, maar juist de dramatische beelden van mogelijke rampscenario’s treden direct op de voorgrond bij de machteloze achterblijver. Lichtelijk paranoïde beelden van een allesvernietigende confrontatie tussen de straalmotoren en wat onoplettende ganzen, of van een mentaal instabiele copiloot die het vliegtuig de grond injaagt, passeren met regelmaat de gedachten. Paniekaanvallen zijn niet uitgesloten.

Dergelijke voorstellingen houden stug aan totdat de verkeerstoren de ontnuchterend zakelijke melding maakt dat vluchtnummer BT451 volgens dienstregeling is aangekomen. Amper twee uur na het opstijgen staat het vooraf zo gedoemde projectiel weer veilig aan de grond.

In de ochtend samen, in de middag alleen, of andersom. In de eerste uren na het afscheid, meestal in de trein of bus, volgt een hartverscheurend gevoel van eindeloze leegte. Het contact met je geliefde gaat onverminderd door op de smartphone, waarbij berichten van affectie en gemis het ambitieuze doel hebben die leegte op te vullen. Maar de communicatie die eerder nog via alle zintuigen verliep, is nu gereduceerd tot een vakje waarin tekst geschreven kan worden.

Zoenen, een uiterst delicate en zachtaardige handeling tussen twee personen. Lippen van vlees en bloed, zijn nu vervangen door oncharmante kale, gele gezichtjes zonder geslacht of duidelijke etniciteit die een hartje uitspuwen. Ze zijn te vinden in een zijvakje van het virtuele toetsenbord op je telefoon en kunnen ongelimiteerd worden uitgegeven. Maar het is allemaal ontoereikend voor het voeren van de complexe, vertrouwde gesprekken zoals voorheen.

De fel verlichte trein is voor even een onverbiddelijke en confronterende omgeving. Om je heen zijn mensen druk met alledaagse bezigheden, zonder enig inzicht te hebben in de kwellende pijniging die je net bent ondergaan. Serieus ogende medepassagiers verhouden zich onverschillig ten opzichte van jouw onzichtbare wonden. Ze richten zich bijna onafgebroken op hun telefoon, laptop of tablet.

Uren geleden, toen zij nog in tenenkrommende werkbesprekingen zaten, bevond de arme afscheidnemer zich nog op vreemde bodem, verenigd met zijn of haar dierbare. De komende weken kenmerken zich door een onwennig gevoel. Zo snel als het vliegtuig de separatie vermenigvuldigde, zo tergend langzaam ontvouwen zich de eerste vage tekenen van berusting met de vretende absentie van je geliefde.

Plekken zoals een luchthaven hebben een paradoxale betekenis voor grensoverschrijdende liefde. Enerzijds functioneert de steriele ambiance van de vertrekhal als spreekwoordelijke martelkamer van het vliegveld, met haar klinisch witte muren, dichtklappende deuren en hermetisch afgesloten controleruimte met strenge medewerkers.

Daarentegen vervult de aankomsthal de genoeglijke rol van hereniging. Ongeduldig ogende individuen met bloemen of een naambordje verdringen elkaar bij de onregelmatig openslaande deuren. Alsof het een fabriek is die op volle toeren draait, rollen de gearriveerde geliefden van de productielijn. Het gemis is hiermee voor de komende tijd wellicht gedempt, totdat het schrijnende afscheid zich in de nabije toekomst wederom zal aandienen. Een patroon dat zich in een kort tijdsbestek maar beter niet te veel kan herhalen.

© Stefan Hoekstra/The Social Writer, 2019. Unauthorized use/and or duplication of this material without express and written permission from the site’s author and/or owner is strictly prohibited. Excerpts and links may be used, provided that full name and clear credit is given to Stefan Hoekstra and The Social Writer with appropriate and specific direction to the original content.

IJzeren Wegen

Er zijn verschillende mogelijkheden om Rusland te doorkruizen. De slaaptrein is daarvan misschien wel de meest bekende. De Transsiberië express, Transmongolië express, Beijingexpress, Transmantsjoerije-express, en de Noord-Korea express. Het zijn allemaal benamingen voor min of meer hetzelfde; jezelf voor een aantal dagen opsluiten in een piepende en krakende cabine, meestal zonder privacy. Het achterliggende idee luidt dat de reis belangrijker is dan de bestemming.

Deze routes worden natuurlijk ook door Russen afgelegd. Vaak maar voor een klein deel. Voor vele Russen is de trein het enige betaalbare vervoersmiddel om bijvoorbeeld familie te bezoeken. Mensen met een dikkere portemonnee, meestal uit westerse landen, hebben echter de mogelijkheid om een pakket te boeken. Dit is inclusief treinkaartjes, visum, hotelovernachting en vliegreis naar Moskou. Daarmee is het een van de weinige treinreizen die niet in de trein begint, maar in het vliegtuig. De redenering dat de reis belangrijker is dan de bestemming, die toch de drijfveer moet zijn voor een reis door het eentonige Russische landschap, wordt voor de gemakkelijkheid maar even vergeten.

Tussenliggende landen zoals Wit-Rusland of Letland zijn daarom slechts kortstondig vanuit het vliegtuigraampje te aanschouwen. Potentieel interessante plekken in deze landen drijven dan reddeloos voorbij, terwijl het vliegtuig met hoge snelheid de hoofdstad Moskou nadert. Aldaar zal voor de meeste reizigers met zo’n pakket de échte reis beginnen. Het achterliggende idee dat de reis belangrijker is dan de bestemming, treedt pas in werking in Moskou.

We verveelden ons dood in Nabareznije Chelny. En ik moest zo nodig naar Wolgograd. Vanuit financieel oogpunt was de trein de beste optie om de anderhalf duizend kilometer te overbruggen. Maar we zouden de echte prijs op een andere manier betalen (een gouden regel wanneer iets goedkoop is in Rusland, je betaalt door te lijden.) Het beginpunt van dit traject lag in Perm en eindigt in de buurt van Sochi, een reis van ongeveer tweeduizend kilometer. Zoals gezegd, zouden wij de helft van dit traject meerijden, van Chelny tot Wolgograd.

Op de vroege ochtend van ons vertrek hadden sommige medepassagiers er al een nacht op zitten en ontwaakten al gapend toen wij wat luidruchtig de wagon binnenkwamen. Het is in Rusland heel gebruikelijk voor doorsnee gezinnen om op deze manier op vakantie te gaan. Veelal gaat de reis naar een van de vele toeristische badplaatsen aan de Zwarte Zee.

Want gek genoeg grenst het reusachtige vasteland van Rusland bijna niet aan wateren die voor toerisme geschikt zijn, waardoor alle binnenlandse vakantiegangers aangewezen zijn op dit volgebouwde stukje kust. Veel toeristen komen uit duffe industriesteden zoals Perm of Izhevsk. Ze verruilen daarom hun grijze Sovjet flats in de stad voor grijze Sovjet hotels aan het strand. De heenreis duurt net zoals de terugreis tweeënhalve dag (60 uur). Je moet er wat voor over hebben.

De eerste twee uur op het spoor ben je meestal nog wel opgewekt en enthousiast over de reis. Maar al snel wordt dit minder. En na een tijdje is het moeilijk te geloven dat je ooit op de bestemming aan zult komen. Een paar uur op het spoor hoeft overigens niet te betekenen dat de trein daadwerkelijk gereden heeft. Ongeveer vijftig procent van de tijd staat hij namelijk stil op een verlaten rangeerterrein, zonder duidelijke reden.

Om de verveling aan boord tegen te gaan wordt er gegeten. Daarom brengt bijna iedereen in de cabine een jaarvoorraad aan voedsel mee. Thuis klaargemaakte kippenpoten met gekookte eieren zijn in Rusland het meest populair, wat in onze cabine zorgde voor een interessante geuren combinatie. Om tussen de vette kippenpoten door niet te verhongeren, worden er enorme aantallen zonnebloempitten of gedroogde vis genuttigd, meestal weggespoeld met anderhalf liter bier.

Wie van een treinreis in Rusland een spectaculair noch afwisselend uitzicht verwacht, zit er lichtelijk naast. Het eentonige landschap heeft op sommige momenten zelfs een hallucinerend effect op je perceptie van de werkelijkheid. Na een tijdje kon ik de ontelbare rijen berkenbomen niet meer van elkaar onderscheiden en versmolt het geheel tot één lange boom. En soms lijkt het alsof er een soort 3D poster op het raam geplakt zit. Het draagt allemaal niet bij aan de hoop dat de reis enigszins vordering maakt.

Het is in de slaaptrein een zeldzaamheid wanneer de toilet niet bezet, kapot of verstopt is. Die fungeert immers als spoelkeuken, douche, baby-verschoonplaats, rookruimte, wasserette, ontmoetingsplaats, telefoon-oplaadplaats, afvalbult en kleedkamer. Een uitkomst hiervan is dat na een dag reizen ook de verstopte toilet bijdraagt aan de geuren combinatie in de heter wordende cabine.

Mede door mijn sukkelige Russische taalkennis en lange benen was het voor medepassagiers, en met name kinderen makkelijk om mij te ontmaskeren als westerling. Dit is in Rusland doorgaans problematisch. Door gebrek aan geografische en antropologische kennis zeggen ze dan; ‘’kijk mama! een Amerikaan!’’ omdat ik toevallig Engels sprak.

Vanaf het moment dat die constatering is gemaakt, ben je voor de rest van de reis een attractie. Je hebt dan dezelfde status in rangorde als een Giraffe of Olifant in een dierentuin en krijgt de bijbehorende behandeling. Mijn inlevingsvermogen ten opzichte van circusdieren is aanzienlijk gegroeid.

De nacht in een slaaptrein is, als je geluk hebt, tamelijk onschuldig. Terwijl je wegdommelt in een lichte roes, zijn aankondigingen te horen van compleet onbekende stations. Pas dan doordringt je hoe groot Rusland is. Op vreemde plaatsen stopt de trein dan een half uur of langer, om families met grote boodschappentassen uit te laden. Toch is er één noemenswaardige bedreiging voor een goede nachtrust. En dat heeft alles te maken met een kind dat nog niet zindelijk is, en een potje. Die reizen meestal met een oma, die vervolgens gewend is om op fabriekstijden te ontwaken en het kind aan een zindelijkheidstraining te onderwerpen.

Wanneer het ochtendgloren is aangebroken, is het landschap veranderd van saaie begroeiing naar saaie vlaktes. Geleidelijk aan stijgt de temperatuur in de cabine. Een deel van het traject gaat namelijk dwars door de steppes van Kalmukkië, die ik graag de oven van Rusland zou willen noemen. Temperaturen van rond de vijftig graden zijn er geen zeldzaamheid. En er staan tempels. Opeens verlang ik weer naar die rij mooie groen-witte berkenbomen van weleer, totdat een norse conducteur iets in onze richting schreeuwt. We zijn in Wolgograd aangekomen, na 22 uur. In ons geval was de bestemming belangrijker dan de reis.

Wolgograd was voor ons de eindbestemming. Maar sommige arme zielen waren nu slechts halverwege. Voor het groepje overlevenden van deze erbarmelijke rit wacht een verdiende vakantie aan de Russische variant van de Costa Brava. Maar die dient vooral als mentale voorbereiding op de even lange terugreis. Voor sommige Europeanen is de transsiberië express het ultieme avontuur, voor ons was het bescheiden stukje naar Wolgograd meer dan genoeg.

An Introduction

Hi there! Glad you found your way to the site. I’m Stefan, the establisher and author of The Social Writer. In this introduction, I will give a small impression of me as a person, followed by some history of the site. I started to exist back in 1991, in a mid sized town called Groningen, located in the northern part of The Netherlands. As a child, I was quite privileged to grow up in Haren, a gorgeous settlement known for its wealthy inhabitants, lush green parks and impressive villas and grand mansions. I was certainly very lucky to spend my childhood there, and I believe that the beauty and calmness of that town has instilled me with lots of hope ever since. It surely had its share in my strong idealistic endeavours I embrace today. We were a middle class family that didn’t face many financial difficulties. It was in the small town of Haren that I was confronted for the first time with (financial) inequality, subcultures, status roles and our market based consumer society, experiencing all of the challenges and difficulties inherent to these phenomena.

On the contrary, I have experienced many dark and bitter times which left deep carvings on the shape of my personality. Around the age of twenty, my family fell apart. And all the way from early childhood, via adolescence, eventually reaching adulthood, an abundance of misery battered upon me. To a certain degree however, I managed to also have a taste of the sublimity that life has to offer, and that’s primarily thanks to a thing called travel.

But the real revelation began when I found a possibility to untie myself from the confinement of my past and grabbed the opportunity to study something close to my heart: Social Work. Simply helping others. Next to its main curriculum consisting of psychology and sociology, I was taught on how to reflect upon my emotions. It meant the starting point of a long and probably neverending internal search for answers, to bring clarity about the ways and means of my scarred self.

Now, in 2020, some years have passed since the graduation, but the enormous interest for humanities remained with me, and is thoroughly practised by means of reading, meditating, reflecting and later on: writing. It’s nothing more than my thoughts converted into words. Some of my favourite books include: 1984 by George Orwell and The Course Of Love by Alain De Botton, as well as many other works on ancient philosophy and psychodynamics, like those of Irvin Yalom.

The Social Writer is simply a coalescence of the words Social Work and Writer. In the beginning, writing went a little too passionate, I would say, since it often resulted in being knocked out behind my writing desk at 3 AM with red eyes because of a coffee overdose: Irony wants that writing and sociability can hardly coexist.

Nevertheless, I’ve found that we live in rather interesting times. So I intended to write about anything I assumed to be noteworthy. Which is to say, quite a lot. So I refocused towards specific topics, roughly revolving around stories on humanity and society. After a year of writing without an audience, my lovely girlfriend remarked that keeping these notes locked in my computer until eternity, would be quite senseless. And she was right. An outlet needed to be found. Thus, in the summer of 2019, The Social Writer was launched.

Next to this, the difference between a blog and this page is roughly that a blogger is expected to be almost continuously active, and posting regularly to keep its followers’ attention. But for me, under such pressure, no ideas of sensible value would flow from my mind onto the writing pad.

I therefore think it’s safe to say that the frequency of new additions to the page ought not to exceed once, perhaps twice a month, in order to preserve its originality and inspiration. (And to not annoy the audience too much.)

At last, beware that some writings are drenched in sarcasm and irony, while others may have a more earnest approach. Yet they’re all genuine and somehow based upon what I’ve read or experienced in real life. In most of the Social Writers’ stories, I pursue to take its reader (you) on a small, perspective changing journey.

Stefan, 23-04-2020.